آشنایی با تکنولوژی بلاکچین
اگر در دو سال اخیر اخبار مربوط به فن آوری یا امور مالی را دنبال کرده باشید، احتمالا نام بیت کوین و بلاکچین را شنیده اید. ما در اینجا سعی داریم تا مفهوم بلاکچین را به طور ساده برای شما شرح دهیم.
دلیل اینکه در مورد بلاکچین زیاد می شنوید این است که درآمدهای مربوط به این فناوری در چند سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته اند. پیش بینی میشود تا سال ۲۰۲۳ بازار فناوری بلاکچین به بیش از ۲۳.۳ میلیارد دلار برسد که بخش عمده ی آن مربوط به کاربرد های مالی این فناوری است. این بدان معناست که بیت کوین و بلاکچین در واقع می توانند در آینده ای نزدیک بر شما و کسب و کارتان تاثیر گذار باشند
حالا به توضیح ساده این مفهوم جدید میپردازیم:
بلاکچین چیست؟
بلاکچین یک فناوری است که به افراد و شرکت ها این امکان را می دهد تا اطلاعات خود را به صورت غیر متمرکز و رمز نگاری شده نگهداری کنند، حال با هم به تحلیل تعریف بالا میپردازیم؛
منظور از اطلاعات هرگونه داده اعم از مالی و غیر مالی میباشد، مثال مالی آن بیت کوین میباشد که شبکه ی آن از فناوری بلاکچین برای ثبت و ذخیره اطلاعاتش بهره میبرد. نمونه ی غیر مالی آن در بحث ثبت املاک میباشد، برای مثال در کشور روسیه برای ثبت اسناد و املاک از این فناوری استفاده میشود.
واژه غیر متمرکز هم به این معنی است که کل این اطلاعات بر روی یک کامپیوتر یا سرورخاص قرار نمیگیرند و تمامی کسانی که به شبکه بلاکچین متصل هستند یک کپی از این اطلاعات را در کامپیوتر خود ذخیره میکند.
تمامی این داده ها به صورت رمز نگاری شده نگهداری میشوند، و تنها با داشتن کلید آن رمز میتوان به آنها دست پیدا کرد.
تا اینجا میتوان نتیجه گرفت که بلاکچین یک شبکه امن است زیرا اطلاعات آن در یک نقطه متمرکز نیست که هک یا سرقت شوند و هم اینکه تمامی آنها رمز نگاری شدهاند و کسی بدون رمز مربوطه نمیتواند به آنها دسترسی داشته باشد.
استفاده از بلاکچین باعث بهبود خدمات و کاهش هزینهها میشود، برای درک بهتر به ادامه مقاله توجه کنید.
تجسم چگونگی عملکرد بلاکچین:
بلاکچین از نظر لغوی یعنی زنجیرهی بلوک، در این فناوری اطلاعات در بخشبندی های منظم و مشخصی که به آن بلوک میگویند ذخیره شده و با یک ترتیب خاص در کنار هم نگهداری میشوند(زنجیره). داده های ذخیره شده در بلوک ها شامل تاریخ،زمان، مقدار و… از شرکت کننده و ثبت کننده آن معامله یا قرارداد میباشد.
همچینین هر بلوک حاوی یک کد منحصر به فرد است که آن را از بلوکهای دیگر جدا میکند و تولید شده با الگوریتمی خاص از اطلاعات موجود در همان بلوک است که به آن هش میگویند. چنانچه کوچکترین داده ای در بلوک تغییر کند، هش آن بلوک نیز تغییر خواهد کرد.
شما همچنین میتوانید بلاکچین را همانند یک دفترچه یادداشت تصور کنید، به این صورت که هر قرارداد جدیدی اعم از خرید یا فروش در آن ثبت خواهد شد.
شبکه بلاکچین ابزاری است برای انجام و تایید معاملات که در زیر این دو مورد را بیشتر توضیح خواهیم داد.
بلاکچین اجازه می دهد تا معاملات را انجام دهید
در نظر بگیرید تمام سوپرمارکت های شهر تهران از فن آوری بلاکچین برای پردازش معاملات خود استفاده میکنند.
علی به سوپر مارکت رضا مراجعه می کند و یک بطری نوشابه را به قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری میکند. هر عضوی در شبکه بلاکچین یک نسخه کپی از تمام شبکه را در نزد خود دارد، بنابراین علی خرید خود را به شکل زیر درنسخهي بلاکچینش یادداشت می کند: {علی یک شیشه نوشابه را از سوپر مارکت رضا به قیمت ۲۰۰۰ تومان خریداری کرد.}
نسخهی علی در سراسر شهر و در بین همهی سوپرمارکت ها و خریداران نوشابه پخش میشود و همهی آنها این معامله را به نسخهی بلاکچین خود اضافه میکنند. تا زمانی که علی نوشابه اش را تمام کند، نسخه بلاکچین همهی شهر نشان میدهد که او نوشابه اش را به قیمت ۲۰۰۰ تومان از سوپر مارکت رضا خریده است.
بلاکچین اجازه میدهد تا معاملات را بررسی کنید
برگردیم به زمانی که اطلاعات خرید علی به تمام شهر ارسال شد، در اصل افراد عضو شبکه بلاکچین فقط این خرید را به نسخهی خود اضافه نمی کنند بلکه آن را تایید هم میکنند، برای مثال اگر در یادداشت علی نوشته شده بود که او نوشابه را به قیمت ۵۰۰ هزار تومان خریداری کرده آنگاه عضو دیگری به صورت خودکار آن معامله را نشانه گذاری میکرد تا صحت آن بررسی شود، برای مثال شاید سوپر مارکت رضا یک فروشگاه غیر معتبر است و یا همه می دانند که قیمت یک بطری نوشابه ۵۰۰ هزار تومان نیست! در هر صورت این معامله توسط همه پذیرفته نمیشد زیرا با قوانین حاکم بر شبکه سازگار نبود.
حال سوال این است که این قوانین چه هستند و چگونه یک معامله رد میشود؟
در شبکه بلاکچین چه شما یک فرد باشید و چه یک سازمان بزرگ، یک سری قوانین را پذیرفته اید که بر مبنای آن معاملات را انجام میدهید. این قوانین بسته به نوع استفاده شما از شبکه می تواند بسیار متنوع باشد، مثلا تمام سوپر مارکت های عضو بلاکچین ما پذیرفته اند تا قیمت خرید نوشابه از شرکت تولید کننده و حدود سود خود را به بقیه اعلام کنند. همچینین سوابق خرید های مشابه قبلی همیشه در شبکه موجود است و توسط هیچ عضوی قابل ویرایش یا پاک شدن نیست، مثلا ما در تاریخچه شبکه داریم که ۲ ماه پیش شبنم یک بطری نوشابه را به قیمت ۱۸۰۰ تومان از سوپرمارکت البرز خریده است، پس میتوان درک کرد که ۵۰۰ هزار تومان یک قیمت عادی برای این محصول نیست.
بلاکچین یک منبع قابل اعتماد و منصفانه از اطلاعات است که همه میتوانند آن را تایید کنند، همانطور که خواندید چنانچه یک نفر بخواهد تخلفی را انجام دهد بقیه از قبول آن خودداری میکنند.
بلاکچین یک شبکه سریع است!
در شبکه بلاکچین پردازش ها توسط کامپیوترهای سریع و در میلی ثانیه اتفاق میافتند. همچنین این شبکه غیر متمرکز است یعنی پردازش و تایید اطلاعات توسط یک هیئت مرکزی انجام نمیگیرد و این اعمال در بین کل اعضا تقسیم میشود. در ادامه بیشتر با مفهوم عدم تمرکز آشنا خواهید شد.
بلاکچین یک شبکه غیر متمرکز است
برای درک این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
شما خانه ای را اجاره کرده اید و اجاره بها را هر ماه در قالب یک چک به صاحبخانه میدهید، هنگام استفاده و نقد کردن این چک سه طرف درگیر هستند(شما، صاحبخانه و بانک):
۱-شما این موارد را بروی چک یادداشت میکنید: دریافت کننده پول، مبلغ و تاریخ چک.
۲-شما چک را به صاحبخانه میدهید.
۳-صاحبخانه چک را به بانک میدهد.
۴-بانک طی یک زمان تقریبی(از چند لحظه تا چند روز) اصالت چک و موجودی حساب شما را بررسی میکند.
۵-سرانجام صاحبخانه پول را از بانک دریافت میکند.
حال همین مثال را در شبکه بلاکچین بررسی میکنیم:
فرض کنید شما از ارز بیتکوین که یک ارز مبتنی بر بلاکچین است برای پرداخت اجاره استفاده میکنید،
۱-شما مقدار مشخصی بیتکوین برای صاحبخانهی خود ارسال میکنید.
و تمام! (تراکنش شما بر روی نسخه ی بلاکچینتان ذخیره میشود، نسخهی بلاکچین صاحبخانه تان آن را تایید میکند)
بلاکچین های غیر متمرکز اساسا واسطه را از بین میبرند. در تصویر زیر نمای کلی از این شبکه را ملاحظه میفرمایید:
وقتی یک نسخه از بلاکچین تغییر یابد، بقیه نسخه ها قبل از اضافه کردن آن تغییر آن را چک میکنند. سرعت بلاکچین هم به این خاطر است که بقیه منتظر تایید یک عضو یا مرجع واحد نمیمانندو واختیار تایید آن تراکنش در همه وجود دارد.